Cukrzyca typu 1 – przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest cukrzyca typu 1?

Cukrzyca typu 1 insulinozależna to choroba autoimmunologiczna, w przebiegu której dochodzi do tzw. autoagresji naszego organizmu – czyli niszczenia własnych komórek trzustki produkujących insulinę, w wyniku błędu odpornościowego nasz organizm generuje autoprzeciwciała. Z kolei brak produkcji insuliny przez trzustkę doprowadza do znacznego zwiększenia stężenia glukozy we krwi i zaburzeń metabolicznych określanych jako kwasica cukrzycowa.

Warto wspomnieć, że cukrzyca może mieć wiele odmian, a obok cukrzycy typu 1 wyróżnia się także typ 2. Podstawową różnicą między tymi dwoma rodzajami cukrzycy jest to, czy trzustka produkuje insulinę, ale występują zaburzenia w jej wydzielaniu (cukrzyca typu 2), czy nie produkuje insuliny lub produkuje ją w niewystarczającej ilości (cukrzyca typu 1).

Jakie są przyczyny cukrzycy typu 1?

Cukrzyca typu 1 to podstępna choroba, która wynika z błędu odpornościowego naszego organizmu, w związku z czym chorzy nie mają wpływu na jej pojawienie się. Diagnoza cukrzycy typu 1 często stawiana jest już w wieku dziecięcym lub młodzieńczym, ponieważ w około 90% przypadków choroba ujawnia się jeszcze przed ukończeniem 30. roku życia. Przyjmuje się, że występują dwa szczyty zachorowalności: pierwszy pomiędzy 10. a 12. rokiem życia i drugi pomiędzy 16. a 19. rokiem życia.

Przyczyny cukrzycy typu 1 nie są bliżej określone – choroba nie jest dziedziczna, ale chorzy na cukrzycę typu 1 mogą dziedziczyć skłonność do autoagresji organizmu np. po rodzicach. Powodem mogą być geny odpowiadające za zgodność tkankową. W rodzinach, gdzie występuje cukrzyca typu 1, szczególnie u rodzeństwa ryzyko wystąpienia cukrzycy może wynosić nawet 10%.

Inne czynniki ryzyka, które mogą mieć wpływ na rozwój cukrzycy typu 1 to:

• cukrzyca ciążowa,
• wczesne wprowadzenie glutenu do diety,
• ekspozycja na działanie toksyn,
• niedobór witaminy D.

Jakie są objawy cukrzycy typu 1?

Objawy cukrzycy typu 1, w przeciwieństwie do objawów cukrzycy typu 2, rozwijają się bardzo gwałtownie i pojawiają się dopiero, gdy zniszczeniu ulegnie aż 90% komórek odpowiedzialnych za produkcję insuliny. Typowe objawy cukrzycy typu 1 często określa się potocznie jako „3 razy P”: poliuria (wielomocz), polidypsja (wzmożone pragnienie) oraz polifagia (zwiększony apetyt). Oprócz tego mogą wystąpić inne dolegliwości, takie jak:

• osłabienie i zmęczenie organizmu,
• nadmierna senność,
• skłonność do infekcji,
• zaburzenia widzenia,
• bóle głowy, mrowienie dłoni i stóp,
• spadek masy ciała.

Ze względu na to, że objawy choroby autoimmunologicznej, jaką jest cukrzyca typu 1 ujawniają się stosunkowo szybko (w ciągu kilku tygodni), osoba chora jest w stanie o wiele szybciej zorientować się, że z jej organizmem dzieje się „coś złego” – w przeciwieństwie do cukrzycy typu 2, która może rozwijać się przez lata.

Leczenie cukrzycy typu 1

W kontrolowaniu cukrzycy typu 1 bardzo ważne są codzienne pomiary poziomu glukozy, które cukrzyk wykonuje sam w domu. Najskuteczniejszą metodą leczenia choroby jest insulinoterapia, która polega na całodobowym podawaniu małych ilości insuliny, dzięki czemu poziom cukru we krwi pozostaje na właściwym poziomie. 

Po diagnozie chory zwykle wymaga leczenia w warunkach szpitalnych, ze względu na duże prawdopodobieństwo wystąpienia kwasicy ketonowej. Jednak po wyrównaniu zaburzeń metabolicznych wraca do domu i zaczyna stosować insulinę podskórnie. Celem leczenia choroby jest przede wszystkim zmniejszenie ryzyka wystąpienia ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy typu 1 poprzez utrzymanie właściwego stężenia glukozy we krwi. Do najgroźniejszych należą przede wszystkim wspomniana kwasica oraz śpiączka ketonowa. 

Cukrzycy typu 1 nie da się niestety zapobiegać, a chorzy muszą pozostawać na odpowiedniej diecie i przyjmować insulinę do końca życia. Bardzo ważne jest również, aby diabetyk pozostawał pod stałą kontrolą specjalisty – wizyty powinny odbywać się co 3-6 miesięcy. W Poradni Diabetologicznej Centrum Lekarskiego ALFA w Bielsku-Białej m przeprowadzamy niezbędną diagnostykę i leczymy pacjentów chorych na cukrzycę.