Na czym polega fizjoterapia prewencyjna?

Czym jest fizjoterapia prewencyjna?

Fizjoterapia prewencyjna to dziedzina skupiająca się na identyfikacji czynników ryzyka oraz wdrażaniu elementów, które mają na celu utrzymanie optymalnej sprawności ruchowej. W przeciwieństwie do tradycyjnej fizjoterapii czy rehabilitacji (koncentrujących się na leczeniu istniejących już schorzeń, nabytych urazów i kontuzji), prewencja zakłada aktywną pracę nad ciałem, zanim dojdzie do danej dysfunkcji. Obejmuje działania takie, jak np. edukacja pacjentów, modyfikacja codziennych nawyków czy indywidualnie dobrane programy regularnych ćwiczeń, które mają na celu wzmocnić mięśnie, poprawić postawę ciała i zredukować napięcia.

Co obejmuje fizjoterapia prewencyjna (zapobiegawcza)?

Podstawą fizjoterapii prewencyjnej są metody oparte na ruchu, terapii manualnej oraz technikach fizykalnych. Kinezyterapia, czyli leczenie poprzez ćwiczenia, odgrywa tu główną rolę. Programy ćwiczeń są zaprojektowane tak, aby wzmacniać mięśnie, poprawiać elastyczność stawów i korygować wady postawy – co jest szczególnie istotne dla osób prowadzących siedzący tryb życia, a chcących rozpocząć aktywność fizyczną.

Fizjoterapia

Z kolei terapia manualna wykorzystuje techniki mobilizacji tkanek miękkich, pomaga w utrzymaniu prawidłowego napięcia mięśniowego, zapobiegając powstawaniu przykurczy. Coraz częściej stosuje się również trening funkcjonalny, który naśladuje ruchy wykonywane w codziennych sytuacjach, co zwiększa wydolność organizmu i redukuje ryzyko kontuzji. Równie ważnym elementem jest edukacja. Fizjoterapeuci uczą pacjentów ergonomii pracy, zasad bezpiecznego podnoszenia ciężarów czy technik relaksacyjnych, które minimalizują stres układu mięśniowo-szkieletowego. Dodatkowo wykorzystuje się technologie, takie jak biofeedback, które pozwalają monitorować napięcie mięśniowe i korygować nieprawidłowe wzorce ruchowe.

Kiedy stosować fizjoterapię prewencyjną?

Profilaktyka w fizjoterapii jest zalecana w wielu sytuacjach. Jedną z głównych grup beneficjentów są osoby narażone na przeciążenia wynikające z charakteru pracy – np. pracownicy biurowi, kierowcy czy osoby wykonujące pracę fizyczną. U nich regularna terapia może zapobiec zespołom bólowym kręgosłupa czy stanom zapalnym ścięgien.

Sportowcy to kolejna grupa, dla której prewencja jest kluczowa. Indywidualnie dobrane programy ćwiczeń stabilizujących stawy i zwiększających wytrzymałość mięśni redukują ryzyko kontuzji, takich jak skręcenia czy naderwania więzadeł.

Fizjoterapia prewencyjna jest również istotna w przypadku osób starszych, u których naturalne procesy starzenia prowadzą do osłabienia mięśni i zmniejszenia gęstości kości. Ćwiczenia równoważne i wzmacniające mogą opóźnić wystąpienie osteoporozy lub zmniejszyć ryzyko upadków.

Wskazaniem są także stany po przebytych urazach lub operacjach, gdzie prewencja ma na celu uniknięcie nawrotów schorzeń. Ponadto, osoby z wadami postawy, takimi jak skolioza, mogą dzięki regularnej terapii zahamować postęp deformacji.

Dowiedz się więcej

Przeciwskazania do fizjoterapii prewencyjnej

Mimo że fizjoterapia prewencyjna jest bezpieczna dla większości pacjentów, istnieją sytuacje, w których należy zachować ostrożność lub tymczasowo zrezygnować z terapii. Przeciwwskazaniami bezwzględnymi są stany ostre, takie jak gorączka, niewyjaśnione bóle spoczynkowe czy świeże urazy, które wymagają pilnej diagnostyki medycznej.

W przypadku chorób nowotworowych, zwłaszcza w fazie aktywnej, konieczna jest konsultacja z onkologiem przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań profilaktycznych. Podobnie, pacjenci z niestabilnym ciśnieniem tętniczym (np. powyżej 160/95 mmHg) powinni najpierw ustabilizować parametry zdrowotne.

Ważne, aby fizjoterapeuta przeprowadził szczegółowy wywiad medyczny, uwzględniający historię chorób, aktualne dolegliwości oraz wyniki badań obrazowych. Tylko w ten sposób można wykluczyć ewentualne ryzyko i dostosować program do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Rehabilitacja i fizjoterapia

Fizjoterapia prewencyjna w Centrum Lekarskim ALFA

Centrum Lekarskie ALFA to poradnie POZ i specjalistyczne w Bielsku-Białej i w Skoczowie, a także oddziały szpitalne w Skoczowie. Świadczymy również usługi z zakresu rehabilitacji i fizjoterapii – w ramach leczenia NFZ i prywatnie. Nasi rehabilitanci i fizjoterapeuci zajmują się także fizjoterapią prewencyjną w naszych placówkach w Bielsku-Białej i w Skoczowie.