Obturacyjny bezdech senny – objawy, diagnostyka, leczenie

Czym jest obturacyjny bezdech senny i jak powstaje?

Bezdech senny (obstructive sleep apnea) powodują tzw. bezdechy, czyli powtarzające się wielokrotnie epizody chwilowego zatrzymania oddychania lub jego znacznego spłycenia (hipowentylacji). Obturacyjny bezdech senny (OBPS) jest najczęstszym typem bezdechu sennego. Powstaje w wyniku zapadania się miękkich części gardła podczas wdechu. Dochodzi wtedy do zwężenia lub zamknięcia światła dróg oddechowych na poziomie gardła, ponieważ na tym odcinku ich ściana jest zbudowana jedynie z tkanek miękkich.

Kiedy do płuc śpiącego nie dopływa powietrze, mięśnie oddechowe cały czas pracują, starając się pokonać przeszkodę w postaci niedrożnego gardła. Wówczas, w drogach oddechowych zmniejsza się zawartość tlenu, a zwiększa stężenie dwutlenku węgla. Prowadzi to do aktywacji autonomicznego układu nerwowego oraz zwiększenia częstotliwości rytmu serca. W związku z tym, dochodzi do tzw. mikroprzebudzenia, które przywraca przepływ powietrza.

Przyczyny bezdechu sennego mogą być różne, jednak łączy je upośledzenie pracy mięśni oddechowych na odcinku gardła. Innym rodzajem bezdechu jest także tzw. centralny bezdech senny, spowodowany uszkodzeniem mózgu, np. po urazie, w wyniku zapalenia lub w przebiegu nowotworu.

Jakie są objawy obturacyjnego bezdechu sennego?

Objawy bezdechu sennego (obturacyjnego) można podzielić na symptomy nocne oraz dzienne. Przerywany sen, czyli nieświadome mikroprzebudzenia mogą zaburzać prawidłową strukturę snu, powodując jego znaczny niedobór. Z tego też powodu osoby chorujące na obturacyjny bezdech senny często czują się zmęczone i mają problemy z koncentracją. Ponadto niedotlenienie oraz nagła aktywacja naszego układu nerwowego mogą wywołać lub zaostrzyć inne choroby, jak na przykład nadciśnienie tętnicze lub chorobę niedokrwienną serca. Mogą również zwiększyć ryzyko udaru mózgu.

Objawy obturacyjnego bezdechu sennego występujące w nocy mogą mieć różny charakter i nasilenie. Mogą wystąpić takie charakterystyczne symptomy, jak:

• głośne, przerywane chrapanie,
• bezdechy,
• duszność, dławienie się podczas snu,
• zwiększona aktywność ruchowa,
• wzmożona potliwość,
• kołatanie serca,
• ból w klatce piersiowej,
• suchość w jamie ustnej.

Inne objawy, które mogą sugerować obturacyjny bezdech senny, często występują także w ciągu dnia. Wpływają na ogólne funkcjonowanie pacjenta, jego samopoczucie oraz  komfort psychiczny. Są to m.in. takie symptomy, jak:

• nadmierna senność w ciągu dnia,
• poranne bóle głowy,
• zaburzenia pamięci,
• problemy z koncentracją,
• czasami również obniżenie libido, apatia, rozdrażnienie.

Diagnostyka bezdechu sennego obturacyjnego 

Bezdech senny (obturacyjny) diagnozuje oraz leczy specjalista z zakresu laryngologii. Najpierw przeprowadza się wywiad zdrowotny, podczas którego lekarz prosi o wskazanie zaobserwowanych przez pacjenta objawów. W celu dokładnego rozpoznania obturacyjnego bezdechu sennego OBPS, zleca się również wykonanie badania snu – czyli polisomnografii lub poligrafii.  

Podczas badania polisomnograficznego ocenia się zawartość tlenu we krwi, tętno (EKG), przepływ powietrza przez nos i usta, chrapanie, fazę snu (EEG i EOG) oraz ruchy kończyn. Procedura przeprowadzana jest w szpitalu, oczywiście w trakcie snu. Do ciała pacjenta przyczepione zostają specjalne elektrody, które rejestrują pracę mózgu, gałek ocznych oraz aktywność mięśni klatki piersiowej i brzucha. 

W przypadku poligrafii, badanie opiera się na monitorowaniu tych samych czynników, poza elektrookulogramem i napięciem mięśni. Pozwala na postawienie właściwej diagnozy w typowych objawach bezdechu sennego. To badanie można wykonać w domu pacjenta, nie jest konieczna hospitalizacja.

Leczenie obturacyjnego bezdechu sennego

Leczenie bezdechu sennego zależy od stopnia uciążliwości choroby i występowania jej objawów w ciągu dnia. Często przyczyny OBPS związane są również z nieprawidłowym stylem życia pacjenta, na przykład złą dietą czy paleniem papierosów. W związku z tym zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń mogą wystarczyć do opanowania dolegliwości w lekkiej postaci. W przypadku potwierdzonego rozpoznania bezdechu sennego konieczne jest podjęcie leczenia specjalistycznego.
 
Jedną ze skutecznych metod terapii bezdechu sennego jest również wspomaganie oddychania stałym dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych (Continuous Positive Airway Pressure – terapii CPAP). To aparat w formie maski, którą pacjent zakłada na nos, dzięki czemu zabezpiecza drożność dróg oddechowych w czasie snu, likwidując bezdech i szkodliwe następstwa choroby, jak na przykład chrapanie, poranne bóle głowy i senność za dnia. Innym rodzajem tej samej terapii jest nCPAP – tu umieszcza się plastikową rurkę w ustach pacjenta, dzięki której miękkie części gardła nie zapadają się. Ta metoda stosowana jest przede wszystkim u noworodków. 

U niektórych pacjentów z ciężkim bezdechem sennym stosuje się też aparaty ortodontyczne, które zakłada się wyłącznie na czas snu. Taki aparat ma za zadanie nieznacznie wysunąć żuchwę w stosunku do górnej szczęki, co wpływa na zwiększenie napięcia mięśni gardła. Metoda ta stosowana jest zwykle u chorych z lekkim i umiarkowanie ciężkim obturacyjnym bezdechem sennym lub u pacjentów, którzy nie tolerują leczenia metodą CPAP.

Metodą leczenia obturacyjnego bezdechu sennego jest również zabieg operacyjny. Operacja górnych dróg oddechowych stosowana jest u osób, u których zostały wcześniej stwierdzone nieprawidłowości anatomiczne, na przykład skrzywienie przegrody nosowej lub występowanie polipów.

Zespół obturacyjnego bezdechu sennego – leczenie zaburzeń snu

W Poradni Laryngologicznej Centrum lekarskiego ALFA w Skoczowie diagnozujemy i leczymy schorzenia i choroby laryngologiczne, w tym zaburzenia oddychania podczas snu – zespół obturacyjnego bezdechu sennego. Wykonujemy badania diagnostyczne w kierunku bezdechu sennego oraz zalecamy odpowiednie terapie w zaburzeniach snu.