Zaćma i jaskra – czym się różnią i jak je leczyć?

Zaćma a jaskra – charakterystyka chorób oczu 

Zaćma (łac. cataracta) to choroba oczu związana z degeneracją naturalnej soczewki naszego oka, która wraz z wiekiem lub z innych przyczyn mętnieje, przez co światło ma problem z dotarciem do siatkówki, a my widzimy gorzej. Początkowo zmętnienie powstaje jedynie na obrzeżach soczewki i rozwija się aż do momentu, gdy ta staje się całkowicie nieprzezierna.  Najczęściej diagnozowana jest u osób po 50. roku życia, ale zdarzają się również przypadki zaćmy u osób młodszych, a nawet u dzieci. Zaćma może być wrodzona (zaćma wrodzona) lub nabyta (zaćma nabyta). 

Jaskra (łac.glaucoma) to grupa chorób oczu, które prowadzą do postępującego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek siatkówki. Uszkodzenie to jest spowodowane najczęściej przez nadmiernie wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, ale może też mieć inne przyczyny. Jaskra rozwija się powoli i stopniowo, przez co często nazywana jest „cichą złodziejką wzroku”. Chorzy mogą przez długi czas nie odczuwać żadnych objawów, a gdy je zauważą, znaczna część pola widzenia może być już uszkodzona.

Okulista

Podobieństwa między zaćmą a jaskrą

Zarówno zaćma, jak i jaskra rozwijają się powoli, a pacjenci przez wiele lat mogą nawet nie zauważać występujących objawów – tym bardziej, gdy maja wadę wzroku. Obie choroby najczęściej dotykają osoby starsze, po 50. roku życia, z uwagi na proces starzenia się organizmu i zmiany w różnych strukturach oka, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju obu chorób – np. mniejsza elastyczność soczewki, osłabienie mięśni akomodacyjnych (zaćma), osłabienie mięśni tęczówki, zmiany w odpływie cieczy wodnistej w oku (jaskra).

Inne podobieństwa obu chorób obejmują również podobne czynniki ryzyka, do których można zaliczyć m.in choroby współistniejące (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze), palenie papierosów, niezdrową dietę, wysoką krótkowzroczność oraz predyspozycje genetyczne.

Różnice między zaćmą a jaskrą

W przypadku zaćmy nieprzezierna soczewka oka zaburza drogę promieni światła do wnętrza gałki ocznej i fotoreceptorów, przez co pierwsze niepokojące objawy mogą obejmować problemy z ostrym widzeniem, a z czasem również problemy z prawidłowym widzeniem kolorów lub rozróżnianiem barw.

Inne charakterystyczne objawy zaćmy to m.in.:

• wrażenie widzenia przedmiotów „jak przez brudną szybę”,
• nadwrażliwość na światło,
• problemy z widzeniem po zmroku, w nocy,
• wrażenie lepszego widzenia w pochmurne dni,
• pogorszenie widzenia na odległość i trudności z oceną odległości.

Jaskra jest chorobą, która powstaje wskutek podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego, które uszkadza nerw wzrokowy. Do podwyższenia ciśnienia w oku dochodzi w wyniku zaburzonego przepływu cieczy wodnistej w oku. Wczesne stadium jaskry często manifestuje się mniej specyficznymi objawami niż wczesna zaćma, dlatego zauważalne ubytki w polu widzenia często pojawiają się dopiero po wielu latach.

Charakterystyczne objawy jaskry to m.in.:

• światłowstręt,
• częste łzawienie oczu,
• mroczki przed oczami podczas spoglądania na światło,
• trudności z widzeniem w nocy,
• dwojenie się obrazu przy patrzeniu jednym okiem,
• trudności w skupianiu wzroku,
• ból głowy, nudności, wymioty (przy ostrej fazie jaskry).

Leczenie zaćmy i jaskry 

Zaćma jest chorobą, którą można wyleczyć na każdym etapie zaawansowania, za pomocą zabiegu chirurgicznego. Natomiast jaskra ma charakter postępujący, a uszkodzenie nerwu wzrokowego jest nieodwracalne. Dlatego celem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, aby spowolnić rozwój choroby i zapobiec utracie wzroku oraz całkowitej ślepocie. 

Zaćmę leczy się za pomocą zabiegu usunięcia zaćmy, który polega na usunięciu zmętniałej soczewki własnej pacjenta za pomocą ultradźwięków (metoda fakoemulsyfikacji) i zastąpieniu jej soczewką sztuczną o indywidualnie dobranej mocy optycznej. Pacjent ma do wyboru różne rodzaje soczewek wewnątrzgałkowych, wśród których znajdują się również soczewki zaawansowane, które korygują widzenie we wszystkich odległościach.

Leczenie Zaćmy 
Czytaj więcej: Wszystko co warto wiedzieć o zabiegu usunięcia zaćmy

Leczenie jaskry obejmuje farmakoterapię i stosowanie kropli obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe lub zabiegi przeciwjaskrowe. Wśród nich można wymienić laseroterapię, czyli leczenie laserowe jaskry, którego celem jest ułatwienie odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej poprzez selektywne niszczenie komórek w oku, co w rezultacie obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe. Do takich zabiegów należą m.in. irydotomia laserowa (IRT) oraz trabekuloplastyka laserowa (ALT). Chorobę jaskry leczy się również za pomocą zabiegów trabekulektomii, które polegają na utworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej przez wytworzenie irydektomii i płatka twardówki. 

Leczenie jaskry

Leczenie zaćmy, jaskry i innych chorób oczu w Centrum Lekarskim ALFA

W Centrum Lekarskim ALFA diagnozujemy i leczymy zaćmę, jaskrę i inne choroby oczu, zarówno w ramach kontraktu z NFZ, jak i prywatnie. Wykonujemy m.in zabieg usunięcia zaćmy metodą fakomeulsyfikacji oraz zajmujemy się operacyjnym leczeniem jaskry – wykonujemy laseroterapię YAG oraz zabiegi trabekulektomii.

Szpital okulistyczny