Zapalenie pęcherza moczowego – przyczyny, diagnostyka, leczenia

Czym jest zapalenie pęcherza?

Zapalenie pęcherza moczowego, nazywane również infekcją dróg moczowych (ZUM), to stan zapalny błony śluzowej pęcherza moczowego, najczęściej wywołany przez infekcję bakteryjną. Najczęstszym czynnikiem wywołującym zapalenie pęcherza jest bakteria E-coli (Escherichia coli), która naturalnie występuje w jelicie grubym. W niektórych przypadkach może dojść do przedostania się tej bakterii do cewki moczowej, a następnie do pęcherza moczowego.

Urolog Bielsko

Inne przyczyny zapalenia pęcherza moczowego to m.in.:

• przerost drożdżaków (patogeny z pochwy mogą atakować cewkę moczową),
• przenoszenie bakterii do ujścia cewki moczowej podczas stosunku seksualnego,
• zaburzony skład flory fizjologicznej dróg rodnych spowodowany mniejszą ilością estrogenów, szczególnie u kobiet po menopauzie,
• przerost gruczołu krokowego, w przypadku mężczyzn. 

Dodatkowe czynniki, które mogą zwiększać ryzyko pojawienia się objawów zapalenia pęcherza to m.in.:

• niewłaściwa higiena intymna,
• osłabiona odporność organizmu,
• odwodnienie organizmu (picie dużej ilości wody zapobiega zagęszczaniu moczu i tworzeniu się środowiska sprzyjającego rozwojowi bakterii),
• ciała obce w układzie moczowym, np. cewnik moczowy lub kamienie nerkowe,
• menopauza (u kobiet po menopauzie zmniejsza się ilość estrogenów, co może prowadzić do zmian w nabłonku dróg moczowych i ułatwiać zakażenia).

Jakie są objawy zapalenia pęcherza?

Podczas zakażenia układu moczowego bakterie, które dostają się do pęcherza przez cewkę moczową, zaczynają się namnażać i wywołują stan zapalny. Objawia się on najczęściej gorączką oraz dolegliwościami związanymi z oddawaniem moczu, np. uczuciem nagłego parcia na pęcherz, a także bólem o różnym charakterze.

Charakterystyczne objawy zapalenia pęcherza to:

• częste oddawanie moczu – nagłe, silne parcie na pęcherz z koniecznością częstego oddawania moczu, często w małych ilościach,
• ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
• ból w podbrzuszu lub uczucie dyskomfortu,
• uczucie ,,ściągania” w dół w okolicy pochwy (obecne u kobiet),
• mętność moczu, często o nieprzyjemnym zapachu i/lub śladami krwi (krwiomocz),
• podwyższona temperatura ciała,
• ogólne uczucie osłabienia i dyskomfortu.

Dlaczego zapalenie pęcherza częściej dotyka kobiety?

Zapalenie pęcherza moczowego występuje aż 50 razy częściej u kobiet niż mężczyzn. Jest to spowodowane specyficzną budową anatomiczną ich układu moczowego (krótsza cewka moczowa i mniejsza odległość pomiędzy odbytem a ujściem cewki moczowej). Wystąpieniu zakażenia układu moczowego u kobiet sprzyja również aktywność seksualna oraz stosowanie antykoncepcji, zwłaszcza w połączeniu z krążkiem pochwowym lub kapturkiem naszyjkowym. Infekcja występuje również często u kobiet w ciąży, w trakcie połogu. Może mieć charakter nawracający – może występować kilka razy w roku.

Jak można leczyć zapalenie pęcherza moczowego? 

Zapalenie pęcherza moczowego można rozpoznać po charakterystycznych objawach już we wczesnym stadium. Wstępną diagnozę może postawić lekarz pierwszego kontaktu, który w razie potrzeby skieruje pacjenta do urologa lub ginekologa. Podczas wizyty zleca się badanie ogólne moczu oraz posiew moczu, którego wyniki są dostępne po około 48 godzinach. Jeśli badania nie wykazują nieprawidłowości, a objawy się nasilają, lekarz może skierować pacjenta na dalszą diagnostykę w warunkach szpitalnych, w tym na badania kontrastowe lub cystoskopię, czyli ocenę wnętrza pęcherza moczowego.

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego zazwyczaj opiera się na antybiotykoterapii. Lekarz dobiera odpowiedni antybiotyk, w zależności od rodzaju bakterii wywołującej infekcję. Terapia antybiotykowa trwa zwykle od 3 do 7 dni, jednak w przypadku bardziej skomplikowanych infekcji może być dłuższa. Dodatkowo w łagodniejszych przypadkach można stosować leki dostępne bez recepty, takie jak Furagina.

Poza farmakoterapią stosuje się także leczenie ziołami. Wyciągi roślinne, takie jak skrzyp polny, mniszek lekarski, nawłoć czy pokrzywa, mogą wspomagać łagodzenie objawów zapalenia pęcherza. Zaleca się także przykładanie ciepłych okładów na podbrzusze oraz spożywanie żurawiny w postaci soku, syropu lub suszonych owoców. Żurawina działa moczopędnie i antybakteryjnie, pomagając w eliminacji bakterii z układu moczowego oraz obniżając ich liczbę poprzez zmianę pH moczu.

Poradnia urologiczna w Centrum Lekarskim ALFA, Skoczów, Bielsko-Biała