Zespół cieśni nadgarstka – objawy, badanie EMG, metody leczenia

Cieśń nadgarstka można zdiagnozować za pomocą badania elektromiograficznego (EMG), które pozwala na ocenę funkcjonowania mięśni i nerwów w obrębie nadgarstka. Wykonujemy je w Pracowni EMG Centrum Lekarskiego ALFA w Skoczowie 

Czym jest zespół cieśni nadgarstka?

Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) to stan chorobowy powstały w wyniku długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego, który biegnie w kanale nadgarstka. Choroba należy do tzw. neuropatii uciskowych co oznacza, że za niekorzystne zmiany w nerwie odpowiada ucisk mechaniczny. Dolegliwości dotyczą przede wszystkim ręki dominującej – czyli tej, która jest najczęściej „używana” na co dzień. Wśród przyczyn dolegliwości często wymienia się powtarzające, jednakowe ruchy palców i nadgarstka, wykonywane na przykład podczas pisania na klawiaturze, operowania myszką do komputera, jazdy na rowerze, gry na instrumentach itp.

Schorzenie może mieć ostry lub przewlekły charakter, który zależy od przyczyny wystąpienia choroby. W przypadku ostrego zespołu cieśni nadgarstka (ZCN) czynnikami ryzyka mogą być na przykład urazy mechaniczne, jak zwichnięcie ręki, stłuczenie lub obrzęk nadgarstka. Natomiast przewlekłą postać choroby mogą powodować inne choroby lub stany, na przykład hemofilia, tłuszczak, nieleczone złamanie lub zwichnięcie kości łódkowatej, a nawet stan zapalny ścięgien.

Jakie są objawy zespołu cieśni nadgarstka?

Objawy zespołu cieśni nadgarstka często zaczynają się niewinnie – pierwsze sygnały to cierpnięcie dłoni, czasami ból łokcia lub stawu ramiennego. W nocy może pojawiać się także ból ręki. Po pewnym czasie objawy zaczynają się nasilać, ból pojawia się coraz częściej, a przez rękę przebiega charakterystyczny „prąd”. Pacjenci mówią o nieprzyjemnych doznaniach, szczególnie w okolicy kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego. Objawom towarzyszy także osłabienie mięśni, czasem ich zanik. Dlatego chorzy mają problemy z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, a przedmioty mogą wypadać im z ręki.

W zaawansowanym stadium schorzenia objawy takie, jak drętwienie palców i dłoni nasilają się niezależnie od pory dnia i dodatkowo mogą występować zaniki mięśniowe – szczególnie w obrębie kłębu kciuka. A to sprawia, że przestaje on być palcem przeciwstawnym. Lekarze określają ten objaw jako „efekt małpiej ręki.”

Leczenie zespołu cieśni nadgarstka – kiedy do lekarza?

Czasami w wyniku długotrwałego obciążenia ręki mogą pojawić się przemijające objawy zespołu cieśni nadgarstka. Zwykle ustępują samoistnie i nie wymagają leczenia. Jednak, gdy dolegliwości powracają i intensyfikują się z czasem, wymagana jest konsultacja specjalisty. Z problemem należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje nas do neurologa lub ortopedy. 

Podczas konsultacji pacjent opisuje charakter dolegliwości, czas trwania i nasilenie w czasie. Ważne, aby także poinformował lekarza o innych chorobach, przyjmowanych lekach i przebytych urazach. Podczas wizyty specjalista wykonuje podstawowe badanie polegające na opukiwaniu nerwu i zginaniu nadgarstka. Czasami może zlecić wykonanie innych badań dodatkowych, do których należą: badanie przewodzenia nerwowego EMG, czasami również badanie obrazowe USG lub badanie rentgenowskie.

Badania EMG – na czym polega? 

Elektromiografia (EMG) to badanie diagnostyczne, które pokazuje zapis czynności mięśnia. Lekarz jest w stanie ocenić, w którym miejscu doszło do uszkodzenia na poziomie nerwu lub włókien mięśniowych. Badanie EMG w kierunku diagnostyki cieśni nadgarstka wykonuje się, aby ocenić ewentualną utratę przewodnictwa w nerwie pośrodkowym. Specjalista zleca go zwykle w przypadku niejasnego obrazu klinicznego lub przed leczeniem operacyjnym zespołu cieśni nadgarstka (ZCN).

Leczenie zespołu cieśni nadgarstka

Dolegliwość leczy się zarówno zachowawczo, jak i operacyjnie – wszystko zależy od czasu trwania, nasilenia objawów i stopnia zaawansowania choroby. W przypadku łagodnych i umiarkowanych symptomów zwykle zleca się leczenie zachowawcze, które obejmuje na przykład stosowanie ortez na nadgarstek, ćwiczenia lecznicze, czasami leczenie glikokorykosteroidami. Jeżeli jednak stan pacjenta nie poprawia się, konieczna może być operacja zespołu cieśni nadgarstka.

Podczas zabiegu usunięcia zespołu cieśni nadgarstka chirurg uwalnia kanał nadgarstka poprzez przecięcie zwyrodniałego troczka zginaczy, który powoduje ucisk na nerw pośrodkowy. Nacięcie wykonuje się u podstawy dłoni, gdzie zlokalizowane jest poprzeczne więzadło nadgarstka – czyli troczek zginaczy. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, a pacjent tego samego dnia może wrócić do domu.

W Centrum Lekarskim ALFA w Skoczowie diagnozujemy i leczymy zespół cieśni nadgarstka, niezależnie od stadium schorzenia. Diagnoza możliwa jest na podstawie badania EMG oraz badania USG, które wykonujemy na miejscu w naszych pracowniach diagnostycznych.