Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej DME – objawy, diagnostyka, leczenie

Cukrzyca a wzrok

Podwyższony poziom glukozy we krwi może prowadzić do uszkodzeń naczyń krwionośnych odżywiających siatkówkę oka oraz nerwów w obrębie narządu wzroku. Powikłania mogą dotyczyć właściwie każdego elementu gałki ocznej, a do najczęstszych symptomów pocukrzycowych należą zmiany refrakcji (wady wzroku) i akomodacji (zdolności przystosowania oka do patrzenia na przedmioty z bliska i z daleka).

Czym jest cukrzycowy obrzęk plamki DME?

DME (ang. diabetic macular edema) to cukrzycowy obrzęk plamki żółtej, czyli centralnej części siatkówki oka, w której znajduje się najwięcej komórek odpowiedzialnych za widzenie. Jeśli ulegnie uszkodzeniu, np. obrzękowi czy niedokrwieniu, może dojść do problemów ze wzrokiem lub nawet trwałej ślepoty.

U diabetyków, z powodu niedotlenienia komórek, produkowany jest w nadmiarze specjalny czynnik VEGF, który powoduje m.in. wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych. Te zaczynają przeciekać, a zgromadzony płyn powoduje obrzęk, czyli uniesienie siatkówki. To z kolei prowadzi do spadku ostrości wzroku i innych problemów z widzeniem.  W przebiegu DME część naczyń ulega także zamknięciu, przez co siatkówka jest niewystarczająco dotleniona. Mogą powstawać również nowe, nieprawidłowe naczynia, które niszczą siatkówkę.

Objawy cukrzycowego obrzęku plamki DME

Początkowe objawy DME (cukrzycowego obrzęku plamki) to przede wszystkim obniżenie ostrości wzroku do bliży, stopniowo obraz staje się coraz bardziej zamazany, może być wykrzywiony lub pokryty „mroczkami”. W późniejszym stadium choroby mogą wystąpić problemy z widzeniem centralnym – w centrum pola widzenia chory może widzieć „czarną plamę”. Początkowo objawy DME są niezauważalne, szczególnie, gdy schorzenie dotyczy jednego oka (przy pełnej sprawności drugiego oka).

Centrum Leczenia Chorób Siatkówki w Centrum Lekarskim ALFA

Jak diagnozuje się cukrzycowy obrzęk plamki DME?

Cukrzycowy obrzęk plamki DME (makulopatia cukrzycowa) może zostać rozpoznany podczas rutynowych badań wzroku przez lekarza okulistę, np. podczas badania dna oka. Badanie to pozwala na ocenę stanu siatkówki i wykrycie występujących nieprawidłowości w jej obszarach. Do innych badań należą także badanie ostrości wzroku czy badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego. 

W przypadku diagnostyki DME bardzo istotne jest także badanie optycznej koherentnej tomografii (OCT), które pozwala wykryć cukrzycowy obrzęk plamki żółtej nawet w jego wczesnych stadiach. Specjalista może także zdecydować o wykonaniu bardziej inwazyjnych badań, do których należą np. angiografia fluoresceinowa.

Ze względu na to, że cukrzyca stanowi główną przyczynę rozwoju cukrzycowego obrzęku plamki DME, zaleca się, aby pierwsze badanie okulistyczne u chorego na cukrzycę typu 2 odbyło się zaraz po rozpoznaniu choroby, a w przypadku cukrzycy typu 1 – do 5 lat od jej rozpoznania.

Leczenie cukrzycowego obrzęku plamki DME 

W leczeniu okulistycznym cukrzycowego obrzęki plamki DME ważny jest czas reakcji – im szybciej zdiagnozowana choroba, tym lepsze efekty leczenia. DME leczy się za pomocą iniekcji doszklistkowych, czyli specjalnych zastrzyków w gałkę oczną. Są to leki zwane inhibitorami czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego anty-VEGF (VEGF, ang. vascular endothelial growth factor). 

Podany do ciała szklistego preparat hamuje aktywację receptorów VEGF, które są odpowiedzialne za wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych. Tym samym podany lek powoduje zmniejszenie obrzęku plamki, poprawiając jakość widzenia. Iniekcje podawane są przez doświadczonego lekarza okulistę, w warunkach ambulatoryjnych, po wcześniejszym znieczuleniu miejscowym za pomocą kropli. Procedura trwa kilka minut i jest powtarzana co jakiś czas.

Po zabiegu przez około 7 dni zaleca się unikania wysiłku fizycznego, korzystania z basenu i ochronę oczu przed silnym wiatrem, kurzem, pyłami. Natomiast po około 2-4 tygodni po iniekcji zaleca się wykonanie kontrolnego badania OCT, którego celem jest ocena efektów leczenia oraz wskazań do kolejnej iniekcji.

Program Lekowy NFZ w leczeniu AMD i DME w Centrum Lekarskim ALFA

Obecnie DME cukrzycowy obrzęk plamki, jak i AMD zwyrodnienie plamki żółtej można leczyć za pomocą wspomnianych iniekcji doszklistkowych z preparatów anty-VEGF. Terapie finansowane są przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Program Lekowy NFZ w leczeniu AMD i DME realizujemy w Centrum Lekarskim ALFA w Skoczowie. Aby rozpocząć terapię w ramach Programu NFZ, konieczne jest skierowanie do poradni okulistycznej wystawione przez lekarza POZ, lekarza okulistę lub lekarza diabetologa. 

W przypadku kwalifikacji do programu leczenia cukrzycowego obrzęku plamki DME, skierowanie powinno zawierać poniższe informacje:
Rozpoznanie główne: ICD10:H36.0
Proszę o: Objęcie leczeniem specjalistycznym
Cel badania: Program Lekowy DME, Skierowanie do Poradni okulistycznej

Dowiedz się więcej o leczeniu DME w ramach Programu Lekowego NFZ