Elektroterapia w fizjoterapii – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Czym jest elektroterapia? Podstawy i mechanizmy działania

Elektroterapia to metoda leczenia, która polega na kontrolowanym zastosowaniu prądu elektrycznego w celach terapeutycznych. Choć może brzmieć trochę przerażająco, w praktyce chodzi o to, by za pomocą specjalnych urządzeń dostarczyć do ciała impulsy elektryczne o odpowiednich parametrach – takich jak natężenie, częstotliwość czy czas trwania – które wywołują określone reakcje organizmu.

Elektroterapia Bielsko Skoczów

Zabiegi elektroterapii mogą działać na wiele sposobów, w zależności od rodzaju zastosowanego prądu. Najczęściej wykorzystywane są w celu zmniejszenia bólu (np. poprzez blokowanie przewodzenia bodźców bólowych do mózgu), poprawy krążenia krwi, rozluźnienia napiętych mięśni albo – przeciwnie – pobudzenia osłabionych mięśni do pracy. Co ważne, elektroterapia nie jest terapią „jednego typu”. Istnieje wiele rodzajów prądów, z których każdy ma inne właściwości i zastosowania.

Współczesne urządzenia do elektroterapii są małoinwazyjne. Dzięki temu elektroterapia jest chętnie wykorzystywana zarówno w fizjoterapii pourazowej, jak i w leczeniu schorzeń przewlekłych, takich jak bóle kręgosłupa czy zwyrodnienia stawów.

Rodzaje prądów stosowanych w fizjoterapii – kiedy i który wybrać?

Elektroterapia to nie jedna technika, lecz cała grupa różnych metod wykorzystujących różne rodzaje prądów. Każdy z nich działa nieco inaczej i ma inne zastosowania, dlatego kluczowe jest odpowiednie dobranie rodzaju impulsu do konkretnego problemu pacjenta.

Najczęściej stosowane rodzaje prądów w fizjoterapii:

• TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) – to jeden z najbardziej znanych i popularnych prądów przeciwbólowych. Działa na zasadzie blokowania przewodnictwa bólowego oraz stymulowania wydzielania endorfin, czyli naturalnych „hormonów szczęścia”. Stosuje się go np. przy bólach kręgosłupa, nerwobólach, migrenach czy bólach menstruacyjnych.
• Prądy interferencyjne (np. prądy Nemeca) – wykorzystują zjawisko interferencji dwóch prądów o średniej częstotliwości, które nakładają się na siebie w tkankach. Działają głęboko, dlatego sprawdzają się przy bólach mięśniowo-stawowych, przeciążeniach, a także w celu poprawy ukrwienia i zmniejszenia napięcia mięśni.
• Prądy diadynamiczne – to seria impulsów o niskiej częstotliwości, które wywołują zarówno działanie przeciwbólowe, jak i przekrwienne. Często stosowane w leczeniu stanów zapalnych, bólów pourazowych czy zespołów przeciążeniowych.
• Prąd galwaniczny (stały) – wykorzystywany głównie w tzw. jonoforezie, czyli wprowadzaniu leków przez skórę przy pomocy prądu. Ma działanie przeciwzapalne, rozluźniające i regeneracyjne, szczególnie w przewlekłych stanach chorobowych.
• Elektrostymulacja mięśni (EMS) – ten rodzaj terapii polega na pobudzaniu mięśni do skurczu poprzez impuls elektryczny. Jest bardzo pomocny w rehabilitacji po urazach, np. po unieruchomieniu kończyny, a także w treningu mięśni u osób z osłabioną siłą mięśniową, np. po udarze.

Wybór odpowiedniego rodzaju prądu zależy od wielu czynników: diagnozy, stanu zdrowia pacjenta, celu terapii, a także tolerancji na bodźce elektryczne. Dlatego tak ważna jest wiedza i doświadczenie fizjoterapeuty, który potrafi właściwie dobrać parametry i rodzaj elektroterapii do indywidualnych potrzeb każdej osoby.

Wskazania i przeciwwskazania do elektroterapii

Choć elektroterapia jest szeroko stosowaną metodą fizjoterapeutyczną, nie jest odpowiednia dla każdego i w każdej sytuacji. Dlatego tak ważne jest, aby przed rozpoczęciem terapii dokładnie ocenić stan zdrowia pacjenta i uwzględnić zarówno wskazania, jak i przeciwwskazania do jej stosowania.

Wskazania do elektroterapii:

• Bóle ostre i przewlekłe – w tym bóle kręgosłupa, stawów, bóle mięśniowe, neuralgie (np. rwa kulszowa) czy bóle pourazowe.
• Stany zapalne tkanek miękkich i stawów – np. w przebiegu chorób zwyrodnieniowych czy urazów.
• Zaburzenia krążenia obwodowego – elektroterapia może poprawiać ukrwienie i wspomagać gojenie się tkanek.
• Osłabienie mięśniowe i zaniki mięśni – szczególnie po unieruchomieniu, operacjach, udarach mózgu lub urazach neurologicznych.
• Obrzęki i stany pourazowe – poprzez stymulację układu limfatycznego i krwionośnego.
• Blizny i przykurcze – w celu poprawy elastyczności tkanek i zmniejszenia napięcia.

Przeciwwskazania do elektroterapii:

• Rozrusznik serca lub inne wszczepione urządzenia elektroniczne – ryzyko zakłócenia ich pracy.
• Ciąża – szczególnie w obrębie brzucha i dolnej części pleców.
• Nowotwory i zmiany nowotworowe – prąd może przyspieszyć metabolizm komórkowy, co jest niewskazane.
• Stany gorączkowe, infekcje i ostre procesy zapalne – elektroterapia może nasilić objawy.
• Zaburzenia czucia i choroby skóry w miejscu aplikacji elektrod – grozi to poparzeniem lub urazem.
• Zakrzepica i choroby zakrzepowo-zatorowe – ryzyko oderwania się skrzepliny.

Zabiegi elektroterapii powinny być zawsze poprzedzone konsultacją z fizjoterapeutą lub lekarzem, który oceni, czy dana forma terapii jest bezpieczna i adekwatna do stanu zdrowia pacjenta. Odpowiednio dobrana elektroterapia może przynieść znaczne korzyści, ale jej niewłaściwe zastosowanie – wręcz przeciwnie.

Elektroterapia w praktyce – efekty terapeutyczne i zastosowanie kliniczne

W codziennej praktyce fizjoterapeutycznej elektroterapia znajduje szerokie zastosowanie. Dzięki różnorodności technik, terapeuta może dopasować zabieg do konkretnych potrzeb pacjenta – niezależnie od tego, czy celem jest zmniejszenie bólu, poprawa funkcji mięśni, czy przyspieszenie gojenia.

Jednym z najczęstszych powodów, dla których stosuje się elektroterapię, są zespoły bólowe kręgosłupa – np. bóle odcinka lędźwiowego, szyjnego czy piersiowego. Prądy TENS czy prądy interferencyjne pozwalają złagodzić dolegliwości bólowe bez konieczności sięgania po leki, co dla wielu pacjentów jest ogromnym atutem.

Elektroterapia świetnie sprawdza się również w leczeniu urazów sportowych, takich jak skręcenia, naderwania mięśni czy stany zapalne ścięgien. Dzięki odpowiednim impulsom można zmniejszyć obrzęk, poprawić krążenie i przyspieszyć regenerację tkanek.

W rehabilitacji neurologicznej elektroterapia odgrywa istotną rolę w przywracaniu funkcji osłabionych lub porażonych mięśni – na przykład po udarach mózgu, urazach rdzenia kręgowego czy w chorobach nerwowo-mięśniowych. Elektrostymulacja mięśni pomaga nie tylko zapobiegać zanikom, ale też wspomagać powrót kontroli ruchowej.

Warto również wspomnieć o zastosowaniu elektroterapii w leczeniu blizn, przykurczów i przewlekłych stanów zapalnych, a także w terapii zaburzeń krążenia i obrzęków limfatycznych. Właściwie zaplanowana terapia z użyciem prądów może być znakomitym uzupełnieniem innych form leczenia – takich jak kinezyterapia, masaż czy terapia manualna.

Fizjoterapia i rehabilitacja w Centrum Lekarskim ALFA

W Centrum Lekarskim ALFA elektroterapia jest stałym elementem podejścia do leczenia bólu i stanów zapalnych. Wykorzystujemy ją jako narzędzie do stymulacji tkanek za pomocą impulsów elektrycznych, które działają przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz poprawiają lokalne krążenie.

Z doświadczenia wiemy jednak, że najlepsze efekty osiąga się wtedy, gdy elektroterapia jest częścią szerszego planu rehabilitacyjnego. Dlatego zabiegi te łączymy z kinezyterapią (czyli ćwiczeniami leczniczymi), masażem i terapiami manualnymi. Takie kompleksowe podejście pozwala nie tylko zmniejszyć ból, ale także poprawić ruchomość stawów, zmniejszyć napięcie mięśniowe i realnie wpłynąć na poprawę jakości życia naszych pacjentów.

Zadbaj o swoje zdrowie z ekspertami z Centrum Lekarskiego ALFA!