Zdrowotna gotowość szkolna – bilans zdrowia 7-latka

Czym jest bilans zdrowia?

Bilans zdrowotny to kompleksowe badanie, które ma na celu ocenę ogólnego stanu zdrowia danej osoby. W przypadku dzieci, a zwłaszcza 7-latków przygotowujących się do szkoły, bilans zdrowotny pełni kluczową rolę w ocenie gotowości do podjęcia nauki. Bilanse zdrowotne wykonuje się u swojego lekarza rodzinnego – można udać się do placówki POZ, w której dziecko jest zarejestrowane lub wybrać inną, która oferuje takie badania. Bilanse wykonywane w placówkach POZ są bezpłatne.  

Czytaj więcej: Jak wybrać lub zmienić lekarza POZ?

Kiedy wykonuje się bilans zdrowia dziecka?

Bilans zdrowia dziecka wykonuje się regularnie, w określonych okresach jego życia. Dzięki temu można monitorować prawidłowy rozwój dziecka, wcześnie wykryć ewentualne problemy zdrowotne i podjąć odpowiednie działania. Pierwszy bilans zdrowotny tzw. zerowy wykonuje się tuż po narodzinach dziecka w szpitalu. Kolejne bilanse to m.in. bilans w 1. roku życia dziecka, bilans 2-latka i 4-latka.

Lekarz POZ

Kolejne badania bilansowe wykonuje się u dziecka w wieku szkolnym i przeprowadza się je kilkukrotnie. Pierwszy bilans dziecka w wieku szkolnym wykonuje się w wieku 5-6 lat, gdy wkracza ono dopiero na ścieżkę edukacyjną. Na kolejny bilans dziecko zgłasza się w wieku 10 lat. Kolejne bilanse zdrowotne wykonuje się jeszcze u 14-15-latków, a ostatni bilans zdrowia ma miejsce przed zakończeniem szkoły średniej, czyli w wieku 17-19 lat.

Jakie badania są wykonywane podczas bilansu 7-latka?

Bilans 7-latka ma na celu ocenić, czy dziecko jest odpowiednio przygotowane do podjęcia nauki – jest na tyle rozwinięte fizycznie, intelektualnie i emocjonalnie, by sprostać wymaganiom stawianym przez nowe środowisko, jakim jest szkoła. Podczas bilansu zdrowia lekarz rodzinny przede wszystkim sprawdza wzrok, słuch i postawę ciała dziecka.

Czytaj więcej: Bilanse i kalendarz szczepień dzieci – pamiętaj o wizytach u lekarza POZ

Podstawowe badania, jakie mogą być wykonane podczas bilansu 7-latka to m.in.:

• Badanie antropometryczne: pomiar wzrostu, wagi, obwodu głowy i klatki piersiowej. Dzięki temu lekarz może ocenić, czy dziecko rozwija się prawidłowo.
• Badanie ogólne: obejmuje ocenę stanu skóry, włosów, paznokci, węzłów chłonnych, układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, układu pokarmowego i układu moczowego.
• Ocena rozwoju neurologicznego: lekarz sprawdza, czy dziecko ma prawidłową koordynację ruchową, mowę i inne umiejętności związane z rozwojem układu nerwowego.
• Badanie wzroku: ocena ostrości wzroku, 
• Badanie słuchu: ocena słuchu, 
• Badanie jamy ustnej: ocena stanu zębów, dziąseł i języka, konsultacja z dentystą.
• Ocena rozwoju mowy: sprawdzenie czy dziecko mówi płynnie, czy ma prawidłową artykulację.

Kolejnym ważnym punktem bilansu 7-latka jest ocena lateryzacji. Ma ona na celu ustalić, która półkula mózgu dziecka jest tą dominującą, a więc którą ręką dziecko posługuje się częściej i którym okiem częściej patrzy. Lekarz przygląda się również narządom płciowym dziecka (chłopca) w kierunku stulejki i wnętrostwa. Dodatkowo podczas bilansu 7-latka dziecko ma wykonywane tzw. testy gotowości szkolnej, które przeprowadza pedagog. Natomiast psycholog zajmuje się badaniem dojrzałości intelektualnej. Niekiedy lekarz rodzinny może zlecić dodatkowe badania, np. badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi lub obrazowe (EKG, RTG).

Kiedy dziecko nie jest gotowe do podjęcia nauki?

Obowiązkiem szkolnym są objęte dzieci kończące 7 lat. Jednak do pierwszej klasy mogą pójść również 6-latkowie, ale nie jest to obowiązkowe. Gotowość (dojrzałość) szkolną ocenia przede wszystkim wychowawca z przedszkola lub specjalista w poradni psychologiczno-pedagogicznej.

W większości przypadków dziecko zazwyczaj samoistnie dorasta do roli ucznia. Są jednak dzieci, którym trudno jest od razu osiągnąć dojrzałość szkolną. Są to przede wszystkim dzieci, które są lękliwe i boją się nowych sytuacji, nie potrafią rozstać się z rodzicami w przedszkolu, nie potrafią kontrolować swoich emocji (mają niekontrolowane wybuchy złości lub płaczu), są niesamodzielne przy wykonywaniu codziennych czynności. W takiej sytuacji najlepiej udać się do specjalisty, który pomoże określić, na jakim etapie rozwoju jest dziecko, i zaproponuje sposób rozwiązania ewentualnych problemów.